Ứng dụng dữ liệu dân cư quốc gia, định danh và xác thực điện tử thúc đẩy số hóa ngân hàng
Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã chủ động, nỗ lực thực hiện chuyển đổi số toàn diện trên nhiều mặt, lấy người dân làm trung tâm và tiện ích, lấy thuận tiện cho người sử dụng dịch vụ là thước đo hiệu quả.
Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã chủ động, nỗ lực thực hiện chuyển đổi số toàn diện trên nhiều mặt, lấy người dân làm trung tâm và tiện ích, lấy thuận tiện cho người sử dụng dịch vụ là thước đo hiệu quả. Đặc biệt, sự phối hợp, đồng hành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) với Bộ Công an trong việc triển khai, thực hiện nhiệm vụ Đề án 06 (Quyết định số 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 06/01/2022 phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030) và Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN về thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06 đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo thuận lợi cho các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán (TGTT) cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, bảo mật, tiện ích, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, qua đó phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, cho đời sống của người dân.
Đảng ta đã xác định đẩy mạnh chuyển đổi số là một chủ trương mới, đột phá quan trọng, là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, trong đó xác định lĩnh vực tài chính, ngân hàng là một trong những lĩnh vực cần ưu tiên chuyển đổi số nhằm tăng cường tài chính toàn diện quốc gia.
Xác định đẩy mạnh chuyển đổi số là một chủ trương lớn, là hướng đi tất yếu để bảo đảm thích ứng với bối cảnh mới, ngày 11/5/2021, Thống đốc NHNN đã ban hành Quyết định số 810/QĐ-NHNN phê duyệt Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với quan điểm lấy người dân làm trung tâm và tiện ích, thuận tiện cho người sử dụng dịch vụ là thước đo hiệu quả chuyển đổi số.
Chuyển số ngành Ngân hàng gặt hái nhiều thành tựu
Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã chủ động, nỗ lực thực hiện chuyển đổi số toàn diện trên các mặt, bao gồm chuyển đổi nhận thức, kiến tạo thể chế, xây dựng hạ tầng công nghệ, phát triển dịch vụ và bảo đảm an ninh, an toàn cho toàn hệ thống.
Khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM), hoạt động ngân hàng số tiếp tục được rà soát, bổ sung, hoàn thiện, tạo sự đồng bộ và điều kiện thuận lợi cho phát triển TTKDTM, thúc đẩy chuyển đổi số ngân hàng, ứng dụng công nghệ mới và đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán. NHNN đã nghiên cứu, ban hành và triển khai nhiều chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy TTKDTM và hoạt động chuyển đổi số ngành Ngân hàng như: Hướng dẫn triển khai mở tài khoản thanh toán của cá nhân, phát hành thẻ bằng phương thức điện tử (eKYC); Quy định cho vay bằng phương tiện điện tử, trong đó có việc xác minh thông tin nhận biết khách hàng bằng eKYC1; Quy định về bảo lãnh điện tử (tại Điều 9, Thông tư số 11/2022/TT-NHNN ngày 30/9/2022 quy định về bảo lãnh ngân hàng); xây dựng Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) sửa đổi và Chiến lược phát triển các hệ thống thanh toán tại Việt Nam đến năm 2025 định hướng đến năm 2030.
Ngày 18/12/2023, Thống đốc NHNN đã ban hành Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về triển khai giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng nhằm tăng cường bảo vệ khách hàng. Theo đó, kể từ ngày 01/7/2024, các giao dịch chuyển tiền điện tử của cá nhân có giá trị trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị giao dịch chuyển tiền điện tử trong ngày vượt 20 triệu đồng phải áp dụng các biện pháp xác thực sinh trắc học. Quy định trên là cần thiết, phù hợp với thực tiễn nhằm bảo đảm an toàn cho hoạt động giao dịch thanh toán trực tuyến, phòng, chống tội phạm lợi dụng tài khoản ngân hàng, ví điện tử không chính chủ để nhận, chuyển tiền lừa đảo. Đây cũng là giải pháp góp phần hạn chế tối đa khả năng làm giả và có tính bảo mật cao nhất cho khách hàng, từ đó khuyến khích, thúc đẩy TTKDTM, tạo đà cho chuyển đổi số ngân hàng.
Trong năm 2024, NHNN đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng; hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 52/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024 quy định về TTKDTM; đồng thời ban hành 07 thông tư về hoạt động thanh toán gồm: Thông tư số 07/2024/TT-NHNN ngày 21/6/2024 quy định về hoạt động đại lý thanh toán; Thông tư số 08/2024/TT-NHNN ngày 25/6/2024 quy định về việc quản lý, vận hành và sử dụng Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng Quốc gia; Thông tư số 15/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định về cung ứng dịch vụ TTKDTM; Thông tư số 17/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định về việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; Thông tư số 18/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định về hoạt động thẻ ngân hàng; Thông tư số 40/2024/TT-NHNN ngày 17/7/2024 quy định về hoạt động cung ứng dịch vụ TGTT và Thông tư số 41/2024/TT-NHNN ngày 17/7/2024 quy định về giám sát và thực hiện giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng, hoạt động cung ứng dịch vụ TGTT.
Ngày 30/7/2024, Thống đốc NHNN đã ký Quyết định số 1645/QĐ-NHNN ban hành Kế hoạch của NHNN triển khai Quyết định số 505/QĐ-TTg ngày 22/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Chuyển đổi số quốc gia. Kế hoạch nhằm phát huy tinh thần hưởng ứng ngày Chuyển đổi số quốc gia với chủ đề năm 2024 là “Phổ cập hạ tầng số và sáng tạo ứng dụng số để phát triển kinh tế số - Động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động”; nâng cao nhận thức của người dân toàn xã hội về vai trò, ý nghĩa và lợi ích của chuyển đổi số; thúc đẩy sự tham gia của toàn dân bảo đảm thành công của chuyển đổi số.
Các văn bản pháp lý, cơ chế, chính sách về thanh toán, chuyển đổi số được ban hành đã góp phần tạo lập khuôn khổ pháp lý cơ bản, vững chắc, tạo sự đồng bộ và điều kiện thuận lợi cho phát triển TTKDTM, thúc đẩy hoạt động ngân hàng số, ứng dụng công nghệ mới và đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán, cũng như góp phần hạn chế việc sử dụng giấy tờ giả mạo để mở tài khoản thanh toán/phát hành thẻ/ví điện tử cho mục đích giao dịch gian lận, lừa đảo, vi phạm pháp luật.
Đồng thời, NHNN tiếp tục tổ chức triển khai tích cực các đề án, chương trình, kế hoạch, chính sách nhằm thúc đẩy TTKDTM và hoạt động ngân hàng số, như: Kế hoạch triển khai Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch Chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06; triển khai Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN về thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06 nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi cho các ngân hàng, tổ chức TGTT cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, bảo mật, tiện ích, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
NHNN đã chỉ đạo các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, TGTT triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến, thanh toán thẻ ngân hàng theo quy định tại Quyết định số 2345/QĐ-NHNN, đồng thời thực hiện tốt công tác giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng và giám sát hoạt động cung ứng dịch vụ TGTT đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán.
Hạ tầng phục vụ chuyển đổi số luôn được nâng cấp, hoàn thiện đảm bảo hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn. Hệ thống Thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý bình quân 830 nghìn tỉ VND/ngày. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân 20 - 25 triệu giao dịch/ngày. Mạng lưới ATM, POS bao phủ khắp các tỉnh, thành phố. Việt Nam hoàn thành kết nối thanh toán QR Code xuyên biên giới với Thái Lan, Campuchia, Lào. Hạ tầng thông tin tín dụng cập nhật dữ liệu tự động, mở rộng thu thập và cập nhật dữ liệu trong và ngoài Ngành, độ phủ gần 75% dân số trưởng thành. NHNN đã ban hành và triển khai Kiến trúc Chính phủ điện tử 2.0; ứng dụng công nghệ trong công tác xử lý văn bản, quản trị điều hành.
Các TCTD đã và đang ứng dụng các công nghệ mới (như trí tuệ nhân tạo, học máy, dữ liệu lớn...) trong các hoạt động nghiệp vụ, phân tích hành vi, nhu cầu, đánh giá khách hàng giúp tối ưu hóa, cá nhân hóa việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ cũng như tự động hóa quy trình, nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm giao dịch khách hàng; đồng thời kết nối, hợp tác với các ngành, lĩnh vực khác nhau để hình thành và mở rộng hệ sinh thái số cung ứng sản phẩm, dịch vụ lấy khách hàng làm trung tâm, cung cấp trải nghiệm giao dịch liền mạch, cá nhân hóa. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền...), nhiều ngân hàng Việt Nam có tỉ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số.
Nhiều TCTD ưu tiên bố trí kinh phí và thu hút nhân lực cho chuyển đổi số. Hệ thống công nghệ thông tin của các TCTD đều đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn theo quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông; đồng thời đạt các chứng chỉ quốc tế về đảm bảo an toàn bảo mật, tăng cường khả năng phòng, chống các rủi ro tấn công an ninh mạng. Các TCTD đang tích cực phối hợp với những doanh nghiệp được Bộ Công an cấp giấy phép cung cấp giải pháp xác thực người dùng bằng thẻ căn cước công dân gắn chíp để tổ chức triển khai giải pháp xác thực khách hàng.
Theo Vụ Thanh toán, NHNN, tính đến hết quý II/2024, trên 87% người trưởng thành tại Việt Nam có tài khoản thanh toán tại ngân hàng. TTKDTM tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt số lượng giao dịch thanh toán qua di động (Mobile) và QR Code bình quân qua các năm từ 2017 - 2023 đạt trên 100%/năm. Số liệu hoạt động thanh toán trong 6 tháng đầu năm 2024 so với 6 tháng đầu năm 2023 cho thấy: Giao dịch TTKDTM tăng 58,23% về số lượng và 35,01% về giá trị, qua kênh Internet tăng 49,97% về số lượng và 32,13% về giá trị, qua kênh điện thoại di động tăng 59,3% về số lượng và 38,53% về giá trị. Số lượng giao dịch qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 2,83% về số lượng và 26,94% về giá trị; qua Hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính tăng 38,18% về số lượng và 23,26% về giá trị.
Phối hợp “làm sạch” thông tin dữ liệu khách hàng, thúc đẩy chuyển đổi số
Ngày 23/7/2024, NHNN đã phối hợp với Bộ Công an tổ chức Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2024 triển khai Đề án 06 và 1 năm triển khai Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN. Đến nay, về cơ bản các đầu mục nhiệm vụ tại Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN đều đã được triển khai theo chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an và NHNN, tập trung vào các nội dung như: Làm sạch thông tin dữ liệu khách hàng, ứng dụng căn cước công dân gắn chíp, tài khoản định danh và xác thực điện tử (VNeID) trong xác minh, nhận biết thông tin khách hàng.
Qua quá trình phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công an để xác thực tài khoản định danh điện tử, mở tài khoản thanh toán trực tuyến, công tác đảm bảo an ninh, an toàn và bảo mật thông tin trong ngành Ngân hàng được nâng cao, tạo niềm tin cho khách hàng khi sử dụng các ứng dụng dịch vụ ngân hàng, góp phần vào công cuộc chuyển đổi số của cả nền kinh tế.
Sau thời gian triển khai thực hiện Đề án 06, NHNN đã đạt được một số kết quả tích cực: (i) Hoàn thành kết nối, khai thác Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư chính thức từ tháng 12/2022 cho dịch vụ công của NHNN (đến ngày 22/7/2024, hệ thống đã kết nối, khai thác dữ liệu dân cư phục vụ xử lý hơn 735 lượt hồ sơ); (ii) Chuẩn hóa mẫu đơn, tờ khai, thiết lập biểu mẫu điện tử tương tác của dịch vụ cấp chứng thư số cho cá nhân là người Việt Nam từ tháng 3/2023. Tính từ đầu năm 2024 đến ngày 22/7/2024, tổng số hồ sơ thủ tục hành chính NHNN đã tiếp nhận, xử lý là trên 22 nghìn bộ, trong đó trên 13 nghìn bộ hồ sơ được nộp theo hình thức trực tuyến; giá trị mang lại 1.967 triệu đồng; (iii) Ban hành quyết định công bố danh mục thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý có đủ điều kiện thực hiện dịch vụ công trực tuyến toàn trình để địa phương tổ chức thực hiện thống nhất toàn quốc (Quyết định số 2457/QĐ-NHNN ngày 27/12/2023 công bố danh mục dịch vụ công trực tuyến toàn trình do NHNN cung cấp); (iv) Nâng cấp Cổng dịch vụ công và Một cửa điện tử NHNN đáp ứng quy định mới của Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an và các quy định khác liên quan; (v) Cập nhật, bổ sung các tính năng kỹ thuật hệ thống một cửa điện tử của NHNN, cho phép số hóa hồ sơ đề nghị và kết quả xử lý thủ tục hành chính.
Theo báo cáo của NHNN, Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC) tiếp tục phối hợp với Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06), Bộ Công an triển khai nhiệm vụ kết nối, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư liên quan đến nghiệp vụ thông tin tín dụng, tính đến hết quý II/2024, CIC đã hoàn thành 6 đợt xác thực với khoảng 57 triệu hồ sơ khách hàng theo phương thức offline; 49 TCTD đã và đang phối hợp với các doanh nghiệp được Bộ Công an cấp phép để triển khai ứng dụng thẻ căn cước công dân gắn chíp qua ứng dụng điện thoại, trong đó có 37 TCTD, 20 TGTT đã triển khai.
Sau hơn 1 tháng triển khai Quyết định số 2345/QĐ-NHNN, đến ngày 05/8/2024 đã có hơn 25,7 triệu hồ sơ khách hàng đã được thu thập, đối chiếu, đăng ký thông tin sinh trắc học với căn cước công dân gắn chíp thông qua ứng dụng điện thoại; 62 TCTD đã và đang phối hợp với các doanh nghiệp được Bộ Công an cấp phép để triển khai ứng dụng thẻ căn cước công dân gắn chíp qua thiết bị tại quầy, trong đó 47 TCTD đã triển khai; hơn 4,5 triệu hồ sơ khách hàng đã được thu thập, đối chiếu thông tin sinh trắc học với căn cước công dân gắn chíp thông qua thiết bị tại quầy.
Về làm sạch dữ liệu: Có 28 TCTD đã ký kết với C06, Bộ Công an để triển khai làm sạch dữ liệu khách hàng mở tài khoản thanh toán, trong đó 25 TCTD đã gửi dữ liệu để làm sạch (với số lượng gần 2,5 triệu hồ sơ khách hàng đã gửi và nhận được phản hồi); 10 TGTT đã ký kết để triển khai làm sạch dữ liệu khách hàng mở tài khoản thanh toán; 22 TCTD và 13 TGTT đang phối hợp triển khai ứng dụng VNeID cho 3 luồng quy trình nghiệp vụ chính, gồm: Mở tài khoản thanh toán; xác thực giao dịch thanh toán; đối chiếu, xác thực thông tin khách hàng...
Sự phối hợp đồng hành của NHNN với Bộ Công an trong việc triển khai, thực hiện nhiệm vụ tại Đề án 06 và Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN đã được những kết quả quan trọng, phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ cho đời sống của người dân.
Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng tích cực phối hợp các bên tham gia có hiệu quả chủ trương đẩy mạnh chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt nhằm bảo đảm lợi ích tối đa cho người dân. Đã có nhiều TCTD thực nghiệm liên kết giữa tài khoản an sinh xã hội và tài khoản ngân hàng. Việc quyết tâm, quyết liệt thực hiện chuyển đổi số của NHNN không chỉ lan tỏa trong nội bộ ngành Ngân hàng, mà còn thúc đẩy nhận thức của những ngành, nghề khác, tăng cường chống thất thu thuế trong hoạt động thương mại điện tử, gắn với hoạt động kiểm soát rủi ro, phòng, chống rửa tiền, thúc đẩy thanh toán trực tuyến...
Đồng bộ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, hiện thực hóa các mục tiêu của chuyển đổi số
Chuyển đổi số ngân hàng đã đạt được những thành quả đáng khích lệ nhưng vẫn còn thách thức không nhỏ về an ninh, an toàn thông tin trước nguy cơ bị tấn công mạng, đặc biệt là tình trạng sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tiền và tài khoản ngân hàng của người dân có xu hướng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp.
Bên cạnh đó, cạnh tranh giữa ngân hàng và các định chế tài chính, việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) của Hội đồng chuẩn mực Kế toán quốc tế (IASB) ngày càng đặt ra yêu cầu cao hơn. Mục tiêu của IFRS là cung cấp khuôn khổ quốc tế về cách lập và trình bày báo cáo tài chính cho các công ty đại chúng. Trong khi hiện nay, các ngân hàng thương mại Việt Nam đang tuân thủ, hạch toán, báo cáo tài chính theo hệ thống tài khoản của Việt Nam.
Trên thực tế, phát triển lĩnh vực ngân hàng cũng gặp phải một số rào cản về mặt pháp lý trong quá trình hoàn thiện các quy định của pháp luật và văn bản hướng dẫn thực thi về hóa đơn điện tử, chữ ký điện tử, chứng từ điện tử... Quá trình xây dựng, lấy ý kiến, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và chính sách liên quan đến số hóa, công nghệ ngân hàng, an ninh, bảo mật đòi hỏi thời gian và sự cẩn trọng nên thường không theo kịp đà phát triển của công nghệ.
Trong khi thực tế, thị trường tài chính, ngân hàng trong nước đã xuất hiện nhiều sản phẩm, dịch vụ, công nghệ số, phương tiện thanh toán trực tuyến mới thông qua tiền ảo, tiền điện tử, mô hình cho vay ngang hàng... như những xu thế tất yếu trong kỷ nguyên số và sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Việc giao dịch bằng tiền ảo diễn ra phổ biến với tính chất phức tạp, khó kiểm soát, dễ bị biến tướng, ẩn chứa nguy cơ để tội phạm hoành hành, trong khi thiếu khung pháp lý để điều chỉnh đối với hoạt động này, gây những hậu quả khó lường. Bên cạnh các vấn đề nghiệp vụ chuyên sâu của lĩnh vực này, chẳng hạn như: Giám sát dòng tiền của các ngân hàng ảo để giảm thiểu nguy cơ rửa tiền, tài trợ tiền cho các hoạt động phi pháp..., cần có các công cụ kỹ thuật để giám sát doanh thu, ghi nhận thuế, quy định về lưu trữ, bảo vệ dữ liệu cá nhân, tuân thủ Luật An ninh mạng...
Thời gian tới, ngành Ngân hàng, các TCTD, tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT và các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ những rào cản, thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu của chuyển đổi số quốc gia, cụ thể:
Về phía NHNN
Thứ nhất, cần rà soát, đánh giá kết quả, nhận diện khó khăn, tồn tại, tiếp tục có giải pháp thúc đẩy triển khai các nhiệm vụ tại Quyết định số 810/QĐ-NHNN để sớm đạt được những mục tiêu đặt ra cho toàn Ngành.
Thứ hai, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh việc rà soát, sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật thúc đẩy chuyển đổi số ngành Ngân hàng; tiếp tục hoàn thiện thể chế đồng bộ giữa Luật Các TCTD sửa đổi với các văn bản pháp luật về hoạt động thanh toán, ngân hàng số; tập trung triển khai, thi hành Nghị định số 52/2024/NĐ-CP, các thông tư hướng dẫn Luật Các TCTD; xây dựng kế hoạch triển khai Nghị định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng; tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, ban hành kịp thời các văn bản, thông tư thay thế, sửa đổi, bổ sung về quy định về an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ ngân hàng trên Internet; triển khai hiệu quả Quyết định số 2345/QĐ-NHNN nhằm đảm bảo an toàn, bảo mật trong giao dịch thanh toán nói riêng và sử dụng dịch vụ ngân hàng nói chung.
Thứ ba, tiếp tục triển khai Đề án 06, phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN. Trong đó, tiếp tục rà soát, bổ sung các nhiệm vụ vào Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN phù hợp với tình hình thực tiễn, tập trung vào 5 nguyên tắc của Đề án 06: Pháp lý; hạ tầng; công nghệ; tạo lập dữ liệu; đảm bảo an ninh an toàn và bố trí nguồn lực để triển khai. Chỉ đạo các TCTD đẩy mạnh làm sạch, xác thực kết nối dữ liệu chuyên ngành với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, giảm thiểu tài khoản rác, ví điện tử rác. Quan tâm chỉ đạo các ngân hàng thương mại, TCTD, tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT kết nối, cung cấp dữ liệu với cơ quan thuế, tiếp tục nâng cao hiệu quả chống thất thu thuế, nhất là với hoạt động thương mại điện tử. Xây dựng chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đồng bộ với chiến lược xây dựng ứng dụng triển khai Trung tâm dữ liệu quốc gia.
Thứ tư, tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện các hạ tầng công nghệ và chú trọng công tác đảm bảo an ninh, an toàn và bảo mật thông tin trong quá trình chuyển đổi số ngân hàng.
Thứ năm, đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính với nhiều hình thức đa dạng, đảm bảo dễ hiểu, dễ nhớ, có tính lan tỏa, hướng đến người dân vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, người yếu thế, giới trẻ... nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho công chúng trong sử dụng sản phẩm, dịch vụ tài chính, ngân hàng trên nền tảng số.
Về phía các TCTD, tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT
Tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn và bảo mật hoạt động thanh toán, ngân hàng; triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến, thanh toán thẻ để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng; sắp xếp, bố trí nguồn lực hợp lý cho hoạt động chuyển đổi số và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phân tích dữ liệu để cung ứng sản phẩm, dịch vụ tiện ích tới người dân, doanh nghiệp; đa dạng hóa các hình thức truyền thông nhằm nâng cao kỹ năng cho khách hàng trong sử dụng dịch vụ ngân hàng trên môi trường mạng.
Về phía các bộ, ngành liên quan
Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, sớm cho triển khai áp dụng hệ thống tài khoản quốc tế, kế toán theo tiêu chuẩn quốc tế, IFRS... Đây cũng là nền tảng pháp lý quan trọng cho triển khai, áp dụng công nghệ ngân hàng số rộng rãi, hiệu quả, hội nhập quốc tế, nhất là tham gia thương mại quốc tế và thực hiện các hiệp định thương mại quốc tế mà Việt Nam đã ký với các quốc gia và tổ chức quốc tế.
Đồng thời, các bộ, ngành liên quan nghiên cứu sớm ban hành khung pháp lý quản lý tiền kỹ thuật số, tiền ảo bởi đây là xu thế tất yếu trong kỷ nguyên số.
C06, Bộ Công an thường xuyên phối hợp các vụ, cục chức năng của NHNN để phát hiện, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai các nhiệm vụ của Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNN và Đề án 06; tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ sở pháp lý, chủ động trao đổi thông tin, giải quyết ngay những vấn đề phát sinh trong triển khai các nhiệm vụ.
Tăng cường phối hợp giữa lực lượng Công an và ngành Ngân hàng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, trọng tâm là phối hợp đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống thông tin ngân hàng và các TCTD, bảo vệ dữ liệu cá nhân, kết nối, chia sẻ, sử dụng thông tin phục vụ chuyển đổi số, phòng ngừa, ngăn chăn xử lý tội phạm trong lĩnh vực thanh toán nói riêng và ngành Ngân hàng nói chung.
1 Thông tư số 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/9/2023.
Tài liệu tham khảo:
1. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tưởng Chính phủ về phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.
2. Quyết định số 810/QĐ-NHNN ngày 11/5/2021 của NHNN phê duyệt Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
3. Quyết định số 2345/QĐ-NHNN ngày 18/12/2023 của NHNN về triển khai giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng.
4. Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
5. Thông tư số 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/9/2023.
6. Quyết định số 1645/QĐ-NHNN ban hành Kế hoạch của NHNN triển khai Quyết định số 505/QĐ-TTg ngày 22/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024.
7. https//www.sbv.gov.vn
8. https//www.bocongan.gov.vn
Lan Chi (NHNN)
