Lan tỏa tư duy quản trị, sản xuất xanh

Chiều tối 22/12, Báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA) tổ chức Lễ tôn vinh và trao danh hiệu “Doanh nghiệp xanh TP. Hồ Chí Minh năm 2025”.

Danh hiệu Doanh nghiệp xanh được khởi xướng từ năm 2006, trong bối cảnh TP. Hồ Chí Minh đối mặt áp lực gia tăng về ô nhiễm môi trường, sử dụng tài nguyên kém hiệu quả và yêu cầu cấp thiết phải xanh hóa sản xuất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Ở giai đoạn khởi đầu, chương trình đóng vai trò như một sáng kiến báo chí, xã hội, góp phần nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và xã hội về trách nhiệm môi trường.

Qua gần hai thập niên, cùng với sự phát triển của nền kinh tế và yêu cầu hội nhập ngày càng cao, Danh hiệu Doanh nghiệp xanh liên tục được điều chỉnh về nội dung, phương thức tổ chức và tiêu chí đánh giá. Đặc biệt, từ năm 2023, chương trình được nâng tầm, đặt dưới sự chủ trì của UBND TP. Hồ Chí Minh, sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan báo chí chủ lực của thành phố.

Năm 2025, sự kiện ghi nhận và tôn vinh 155 doanh nghiệp tiêu biểu trong thực hiện chuyển đổi xanh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, đồng thời lan tỏa tư duy quản trị, sản xuất và kinh doanh xanh trong cộng đồng doanh nghiệp thành phố.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Lộc Hà - Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hồ Chí Minh - nhấn mạnh: Xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn là lựa chọn tất yếu của thời đại, nhằm vừa đáp ứng yêu cầu tăng trưởng, vừa bảo đảm cho người dân thành phố môi trường sống lành mạnh, hướng đến phát triển bền vững và tương lai các thế hệ sau. Đây là chủ trương lớn đã được định hướng trong mục tiêu phát triển của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.

Theo ông Nguyễn Lộc Hà, TP. Hồ Chí Minh hiện là trung tâm kinh tế, khoa học, công nghệ, cửa ngõ giao lưu quốc tế của cả nước, đồng thời là địa phương tiên phong trong đề xuất và triển khai các chính sách trọng điểm của quốc gia. Trên nền tảng đó, thành phố đang hoàn thiện khung chiến lược phát triển xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với bốn nội dung trọng tâm gồm: phát triển nguồn lực xanh; xây dựng hạ tầng xanh; phát triển hành vi xanh; và xác định các ngành, lĩnh vực tiên phong trong chuyển đổi xanh.

Để chiến lược này đi vào thực chất, thành phố cụ thể hóa trên ba trụ cột lớn. Thứ nhất là khung pháp lý, với gần 80 chương trình, đề án, chiến lược và chính sách hỗ trợ, bao phủ hầu hết các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Thứ hai là bộ tiêu chí đo lường, áp dụng trong sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, du lịch, công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ; theo đó, từng phân xưởng, nhà máy, hộ gia đình đều phải đo lường được phát thải để có cơ sở điều chỉnh. Thứ ba là xây dựng mô hình mẫu, gồm các địa phương xanh (trong đó có khu vực huyện Cần Giờ cũ), xưởng sản xuất xanh, công trình xanh, bệnh viện xanh và trường học xanh.

Bên cạnh đó, các nút thắt về cơ chế chính sách liên quan đến bảo vệ môi trường, đặc biệt là hoạt động tái chế sản phẩm, các quy định có liên quan, chỉ tiêu tín dụng cho doanh nghiệp và rủi ro pháp lý cho các bên liên quan, đang được lãnh đạo thành phố bàn thảo và đề ra giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi xanh.

Từ danh hiệu tôn vinh đến giá trị thị trường

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HUBA, năm 2025 đánh dấu bước phát triển mang tính bản lề của danh hiệu Doanh nghiệp xanh, khi chương trình được tổ chức trong bối cảnh TP. Hồ Chí Minh mở rộng không gian phát triển sau sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, hình thành một siêu đô thị, kinh tế đa trung tâm với quy mô dân số, không gian kinh tế và lực lượng doanh nghiệp lớn hơn đáng kể.

Điểm khác biệt có ý nghĩa đặc biệt của năm nay là việc lần đầu tiên kéo dài chu kỳ công nhận danh hiệu Doanh nghiệp xanh từ 1 năm lên 3 năm. Đây không chỉ là thay đổi về mặt kỹ thuật, mà thể hiện rõ quan điểm nhất quán của thành phố: chuyển đổi xanh không phải là thành tích ngắn hạn, mà là quá trình đầu tư liên tục, đòi hỏi doanh nghiệp duy trì năng lực quản trị, công nghệ và minh bạch dữ liệu trong suốt một chu kỳ phát triển.

Việc kéo dài chu kỳ công nhận cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với doanh nghiệp, buộc chuyển đổi xanh phải gắn chặt với chiến lược quản trị, kế hoạch đầu tư và mô hình sản xuất, kinh doanh, thay vì chỉ dừng ở các giải pháp mang tính đối phó hoặc hình thức. “Danh hiệu Doanh nghiệp xanh năm 2025 không chỉ ghi nhận nỗ lực bảo vệ môi trường, mà quan trọng hơn là tạo ra bộ khung chuẩn mực để doanh nghiệp Việt từng bước hội nhập theo các tiêu chuẩn xanh của thế giới”, ông Nguyễn Ngọc Hòa nhấn mạnh.

Thực tế từ quá trình xét chọn cho thấy, chuyển đổi xanh đã và đang lan tỏa sâu rộng ở nhiều lĩnh vực. Trong khu vực sản xuất, nhiều doanh nghiệp áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi nhiên liệu sang sinh khối, đầu tư điện mặt trời áp mái và cải tiến dây chuyền để giảm tiêu hao điện, nước. Một số doanh nghiệp chủ động nghiên cứu, phát triển sản phẩm có hàm lượng xanh cao như vật liệu phân hủy sinh học, sơn thân thiện môi trường, thiết bị tiết kiệm năng lượng…, cho thấy sự chuyển dịch từ tư duy tuân thủ sang tạo lập giá trị mới.

Ở lĩnh vực dịch vụ, các mô hình khách sạn xanh, du lịch xanh, vận hành xanh trong tài chính, logistics đã góp phần lan tỏa lối sống bền vững, đồng thời chuẩn hóa tiêu chí dịch vụ theo thông lệ quốc tế, nâng cao hình ảnh TP. Hồ Chí Minh trong tiến trình hội nhập. Trong khi đó, khu vực thương mại, bán lẻ tiếp tục thể hiện vai trò cầu nối giữa sản xuất, tiêu dùng, cư dân đô thị, thông qua minh bạch thông tin môi trường, tích hợp chuyển đổi số vào quản lý chuỗi cung ứng, giảm bao bì nhựa dùng một lần và mở rộng danh mục sản phẩm thân thiện môi trường.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Đặng Hiến, Tổng giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại Tân Quang Minh (Bidrico), cho rằng, việc tham gia chương trình Doanh nghiệp xanh và được kết nối với các hệ thống bán lẻ lớn đã giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín thương hiệu, thuận lợi hơn khi đưa sản phẩm vào kênh phân phối trong nước. Quan trọng hơn, quá trình chuyển đổi xanh buộc doanh nghiệp chuẩn hóa sản xuất, kiểm soát chất lượng và minh bạch chuỗi cung ứng là những yếu tố then chốt để duy trì và mở rộng xuất khẩu trong bối cảnh các thị trường ngày càng siết chặt tiêu chuẩn môi trường.

Cùng xu hướng này, ông Nguyễn Viết Hồng - Tổng giám đốc Vina CHG - cho biết, trước bối cảnh người tiêu dùng và đối tác ngày càng coi trọng giá trị thật, sản phẩm xanh và phát triển bền vững, đơn vị đã đầu tư hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất thân thiện với môi trường. Doanh nghiệp cũng tiếp tục theo đuổi định hướng phát triển các dòng nhãn, bao bì xanh kết hợp công nghệ chống hàng giả, khuyến khích sử dụng vật liệu có khả năng tái chế, tái sử dụng và lựa chọn mực in an toàn hơn, phù hợp xu thế xanh hóa trong sản xuất, kinh doanh.

“Được vinh danh lần thứ 3 liên tiếp ở giải thưởng Doanh nghiệp xanh là là sự ghi nhận cho nỗ lực bền bỉ của chúng tôi trong hành trình phát triển theo hướng chuyển đổi xanh và đổi mới công nghệ, đổi mới sản phẩm trong sản xuất, ứng dụng chuyển đổi số trong việc sản xuất và cung cấp sản phẩm cho khách hàng; hướng tới lan tỏa tinh thần sản xuất xanh, sạch, trách nhiệm”, ông Viết Hồng khẳng định.

Theo Ban tổ chức, Quy trình xét chọn năm 2025 được cải tiến mạnh mẽ, với nhiều tầng thẩm định độc lập. Doanh nghiệp tham gia phải trải qua rà soát hồ sơ pháp lý môi trường, dữ liệu phát thải, mô hình quản trị, công nghệ, năng lượng và hiệu quả kinh tế, xã hội. Điểm chuẩn tối thiểu để được công nhận là 70/100 điểm. Danh sách doanh nghiệp dự kiến đạt danh hiệu được công khai để lấy ý kiến cộng đồng trước khi UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành quyết định chính thức. Trong quá trình thẩm định, nhiều doanh nghiệp đã bị loại do thiếu dữ liệu, công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu hoặc tồn tại rủi ro môi trường cao.