Bán hàng đa kênh, hợp kênh đang lên ngôi

Tại tọa đàm với chủ đề “Phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” do Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công Thương tổ chức sáng 20/11, ông Lâm Tuấn Hưng, Trung tâm Đào tạo, Bồi dưỡng Công Thương, Bộ Công Thương cho biết, những năm gần đây, các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam đã chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ trong cách thức kinh doanh, từ mô hình truyền thống sang bán hàng đa kênh (multi-channel) và hợp kênh (omni-channel).

Hiện nay, thị trường bán lẻ nội địa vẫn chủ yếu là các kênh truyền thống như chợ và cửa hàng tạp hóa (chiếm khoảng 75%), còn lại là các kênh hiện đại như siêu thị, trung tâm thương mại và thương mại điện tử (chiếm 25%). Tuy nhiên, sự lan tỏa của chuyển đổi số đang thúc đẩy các doanh nghiệp phải thay đổi toàn diện, từ bán hàng đến quản lý hệ thống.

“Năm 2020, nghiên cứu của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam cho thấy hơn 92% doanh nghiệp quan tâm đến chuyển đổi số, nhưng chỉ khoảng 10% đạt được thành công rõ rệt. Năm 2021, nhiều doanh nghiệp đã triển khai phần mềm quản lý, bán hàng đa kênh và ứng dụng trực tuyến để nâng cao hiệu quả kinh doanh”, ông Lâm Tuấn Hưng cho biết.

Các ứng dụng thương mại điện tử và mạng xã hội như Shopee, Lazada, Tiki, Facebook, Zalo hay TikTok đã giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng nhanh chóng, tự động thông báo khuyến mãi và sản phẩm mới, tăng hiệu quả mua sắm và trải nghiệm người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, chuyển đổi số cũng mang lại hiệu quả trong quản lý nội bộ. Khoảng 60% doanh nghiệp sử dụng phần mềm kế toán hiện đại và đăng ký chữ ký số, giúp giám sát hiệu quả nhân viên, tối ưu chi phí và ứng phó linh hoạt với biến động thị trường. Trong đại dịch Covid-19, khả năng chuyển đổi nhanh sang bán hàng trực tuyến đã giúp nhiều doanh nghiệp duy trì doanh thu và nâng cao lợi thế cạnh tranh.

Gỡ vướng để tăng tốc phát triển

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, chuyển đổi số trong bán lẻ, theo ông Lâm Tuấn Hưng, vẫn đối mặt không ít thách thức. Một số điểm yếu rõ rệt là quản trị rủi ro, hệ thống công nghệ thông tin và chuỗi cung ứng.

“Khảo sát cho thấy, mức độ sẵn sàng chuyển đổi số trong khía cạnh “chuỗi cung ứng”, “hệ thống công nghệ thông tin” và “quản trị rủi ro an ninh mạng” vẫn thấp, lần lượt đạt 2,6; 2,6 và 2,3 trên thang 5 điểm”, ông Lâm Tuấn Hưng nêu.

Điều này phản ánh sự kết nối giữa các bên tham gia thị trường còn yếu và nguy cơ về an ninh mạng luôn hiện hữu, đặc biệt với các doanh nghiệp lớn lưu trữ nhiều thông tin tài chính và cá nhân khách hàng. Ngược lại, doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và công cụ để đánh giá rủi ro, dẫn đến đầu tư chuyển đổi số chưa mang lại thành công như kỳ vọng.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp vẫn triển khai công nghệ số một cách phân tán, thiếu mục tiêu cụ thể, kế hoạch và tư duy chiến lược ngay từ đầu. Việc này khiến đầu tư vào chuyển đổi số chưa phát huy tối đa hiệu quả. “Do đó, hỗ trợ và tư vấn về lộ trình chuyển đổi số, cùng các giải pháp phù hợp là việc làm cấp bách để doanh nghiệp triển khai hiệu quả”, ông Lâm Tuấn Hưng nói.

Để tháo gỡ khó khăn, doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số rõ ràng, đầu tư đồng bộ vào hạ tầng công nghệ thông tin, kết nối các kênh bán hàng và đào tạo nhân lực am hiểu công nghệ. Chính phủ và các tổ chức hỗ trợ có thể cung cấp tư vấn, định hướng lộ trình chuyển đổi số và hỗ trợ triển khai các giải pháp phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc này sẽ giúp ngành bán lẻ Việt Nam không chỉ bắt kịp xu hướng toàn cầu mà còn phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Chia sẻ thêm về chuyển đổi số trong thương mại điện tử góp sức cho thị trường bán lẻ tăng trưởng, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho hay, truyền thống lâu nay, hàng hóa được phân phối qua đại lý, siêu thị… đảm bảo đến tay người tiêu dùng một cách hợp đồng, nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại điện tử cho thấy xã hội đang đón nhận hình thức này, mang lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

“Bản chất thương mại điện tử là tạo cơ hội nhưng cũng tác động đến phân phối truyền thống và hộ kinh doanh nhỏ. Do đó, chính sách khuyến khích chuyển đổi số cần đi kèm cơ chế hỗ trợ, hướng dẫn, đào tạo, giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia nền kinh tế số. Khi đó, chuyển đổi số không chỉ là bước tiến công nghệ mà còn là công cụ thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho nền kinh tế Việt Nam”, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nhấn mạnh.

Ông Lâm Tuấn Hưng, Trung tâm Đào tạo, Bồi dưỡng Công Thương, Bộ Công Thương: Việt Nam có lợi thế từ nền chính trị ổn định, kinh tế phát triển, cơ sở hạ tầng số ngày càng hoàn thiện và một thị trường bán lẻ sôi động với dân số trẻ, năng động, am hiểu công nghệ. Chính phủ cũng đã ban hành những quyết sách quan trọng làm nền tảng tốt cho chuyển đổi số nói chung, chuyển đổi số trong ngành bán lẻ trong tương lai gần.