Vai trò ngành công nghiệp điện tử trong kinh tế số
Chia sẻ tại tọa đàm “Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững ESG: Từ lý thuyết đến thực tế” do Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam (VEIA) phối hợp cùng Công ty Global Source tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm linh kiện điện tử và sản xuất thông minh tại Việt Nam, diễn ra từ ngày 20-22/11, bà Đỗ Thị Thuý Hương - Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam (VEIA), Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam - khẳng định, vai trò quan trọng của ngành công nghiệp điện tử Việt Nam trong bối cảnh kinh tế số và vị thế là một trong những trụ cột tăng trưởng kinh tế quốc gia.
Bà Đỗ Thị Thuý Hương phát biểu tại sự kiện. Ảnh: NH
Vai trò của ngành công nghiệp điện tử cũng được thể hiện qua con số chiếm 30% kim ngạch xuất khẩu ngành công nghiệp, cụ thể, kim ngạch xuất khẩu đạt 121,07 tỷ USD trong 9 tháng năm 2025 và 126,5 tỷ USD vào năm 2024.
Đặc biệt, từ một nền kinh tế gia công đơn thuần, Việt Nam đã chuyển mình trở thành trung tâm sản xuất điện tử thông minh, thu hút hàng trăm tỷ USD vốn FDI trực tiếp nước ngoài đến từ các tập đoàn lớn như Samsung, Intel, Foxconn, LG…
Ngành điện tử không chỉ tạo việc làm cho hơn 1,5 triệu lao động chất lượng cao mà còn thúc đẩy chuyển giao công nghệ, phát triển hệ sinh thái linh kiện nội địa hóa lên mức 40-50% ở một số phân khúc. Đặc biệt, trong kỷ nguyên 4.0 và chuyển đổi xanh, ngành điện tử Việt Nam đang dẫn dắt xu hướng sản xuất bền vững, từ việc áp dụng AI, IoT trong dây chuyền tự động hóa đến xây dựng chuỗi cung ứng thân thiện với môi trường. Điều này không chỉ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu mà còn góp phần thực hiện cam kết Net Zero 2050 của quốc gia, khẳng định Việt Nam là đối tác đáng tin cậy trên bản đồ công nghệ thế giới.
Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số và trụ cột tăng trưởng kinh tế quốc gia, tuy nhiên, theo bà Đỗ Thị Thuý Hương, ngành điện tử Việt Nam đang đứng trước thách thức vô cùng lớn. Những thách thức này đến từ yêu cầu xanh trong chuỗi cung ứng của các đối tác xuất khẩu.
Cụ thể, doanh nghiệp xuất khẩu sang EU đều phải tuân thủ Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Theo đó, các tập đoàn điện tử quốc tế yêu cầu các nhà cung ứng chứng minh lộ trình Net Zero, tiêu chuẩn môi trường và quản trị doanh nghiệp minh bạch.
Trong bối cảnh đó, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam cho rằng, ESG là tiêu chuẩn toàn cầu, không chỉ dành cho những tập đoàn lớn mà là yêu cầu bắt buộc của chuỗi cung ứng. Theo đó, đòi hỏi doanh nghiệp ngành điện tử cần chuyển mình để thích ứng với bối cảnh mới.
Tọa đàm “Xây dựng chuỗi cung ứng bền vững ESG: Từ lý thuyết đến thực tế” diễn ra vào chiều 20/11. Ảnh: NH
Doanh nghiệp điện tử “chuyển mình” trước áp lực thực tiễn
Theo các chuyên gia, nếu như trước đây doanh nghiệp chỉ cần quan tâm tới năng suất lao động, giá thành sản phẩm thì ngày nay, đối tác toàn cầu yêu cầu chuỗi cung ứng xanh, minh bạch và trách nhiệm. Báo cáo khí thải và quản lý carbon, hệ thống quản trị rủi ro chống tham nhũng, bảo vệ dữ liệu và trách nhiệm đối với cộng đồng.
“ESG không còn là một lựa chọn mà là điều kiện để doanh nghiệp tham gia thị trường và tham gia vào chuỗi cung ứng” - bà Đỗ Thị Thuý Hương khẳng định.
Trước đòi hỏi từ thực tiễn, hiện nhiều doanh nghiệp điện tử trong nước đã quan tâm đến vấn đề thực hành ESG. Cụ thể, doanh nghiệp đã bắt đầu đo lường năng lượng khí thải chuyển sang thiết bị tiết kiệm điện. Tuy nhiên, việc đầu tư vào ESG lại vô cùng tốn kém. Song, nếu không đầu tư vào ESG, doanh nghiệp khó có thể vươn xa.
Để đáp ứng yêu cầu thực hành ESG, nhiều doanh nghiệp điện tử mong muốn, Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam hướng dẫn thực hành ESG cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; mong muốn các tập đoàn đa quốc gia tạo ra các yêu cầu cụ thể về ESG; xây dựng bộ tiêu chí chuẩn ESG cho ngành điện tử và hỗ trợ đào tạo nhân lực ESG chuyên sâu, thúc đẩy hành lang pháp lý hỗ trợ thực hành ESG hiệu quả.
Đây được đánh giá là những yêu cầu cần thiết, theo đó, để hỗ trợ doanh nghiệp điện tử thực hành ESG, Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam đã và đang triển khai các khoá đào tạo ESG bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế; hướng dẫn xây dựng bộ báo cáo ESG cấp doanh nghiệp; tổ chức các chương trình đào tạo kiểm toán viên nội bộ ESG. Đặc biệt, hiệp hội đang xây dựng bộ hướng dẫn ESG ngành điện tử, tạo ra khung thực hành ESG phù hợp với doanh nghiệp Việt Nam...
Ông Trần Đức Tùng - Phó Tổng giám đốc Công ty Sản xuất, gia công và xuất nhập khẩu Hanel PT: Nhu cầu thực hành ESG trong cộng đồng doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành điện tử nói riêng đang rất lớn. Tuy nhiên, để thực hành ESG thành công, doanh nghiệp không nên coi ESG là gánh nặng chi phí mà hãy coi đây là tương lai của doanh nghiệp. ESG không còn là lựa chọn, mà chính là điều kiện để doanh nghiệp tham gia thị trường.